Chuyện ít biết về “thú” uống rượu của Văn Cao

Rất nhiều lần được ngắm nhạc sĩ Văn Cao uống rượu, tôi rất ít khi thấy ông uống, mà thay vào đó là thấy ông ngồi thiền trước chén rượu, một cách lặng lẽ. Người ta nói những người uống rượu như thế là những người mượn chuyện uống rượu, mượn cái không khí rượu để ngẫm ngợi, chuyện trò với bạn bè, anh em hoặc là cô đơn du hành trong tâm trí, tới những vùng xa lạ của tâm tưởng. Đúng là rượu gắn với phần lớn cuộc đời nhạc sĩ Văn Cao, nhất là trong khoảng 40 năm cuối đời. Nhưng vì uống rượu theo kiểu riêng như vậy nên lượng cồn thực tế chảy vào người ông không nhiều.

Có những buổi Văn Cao chỉ ngồi trước độc nhất một chén rượu, thời gian càng dài rượu trong chén càng nhạt hơi và theo lời khuyên của các thầy thuốc lúc bấy giờ thì đó là cách “uống rượu dưỡng sinh”. Uống như thế không thể say bét nhè, càng không có chuyện không làm chủ được đầu óc để dẫn tới những điều đáng tiếc. Nhưng không phải ai cũng có cách uống rượu như vậy, bởi ai cũng uống theo kiểu ngồi im nhìn chén rượu thì các hãng đóng của phá sản từ khuya rồi.

Nhưng kỳ lạ là khi nhạc sĩ Văn Cao uống rượu theo kiểu của ông với đám đàn em chúng tôi thì “thú rượu” ấy của ông lại không hề ngăn trở hay làm mất hứng bất cứ ai trong bàn rượu, dù đó có là những anh chàng đang độ hảo hán, coi vài ba chai sáu lăm như đồ bỏ, coi vài chục vại bia hơi như trò súc miệng.

Cái nét có thể gọi là đẹp, bây giờ người ta hay gọi là “văn hóa” trong chiến rượu của Văn Cao đó là ông biết chờ bạn rượu, biết lắng nghe người khác nói, dù đó có là những đứa em út. Đến khi tới lượt mình thì ông biết nói những điều tâm huyết, biết kể chuyện đời một cách nhẹ nhàng và tuyệt đối không khoe khoang.

Nghe nhạc sĩ Văn Cao bên chén rượu nói chuyện hay kể chuyện thật sự rất thích, bởi nó khiến cho ta có cảm giác đang ở trong một không gian thân mật, ấm cúng, bao phủ cả chiếu rượu, len lỏi vào từng người uống rượu. Người như thế không biết oán thù, không sâu hận nhưng bao giờ cũng biết nhớ, nhớ một cách rõ ràng, nhớ chính xác từng chuyện xảy ra trong đời. Chính vì sống như thế mà đến tận cuối đời nhạc sĩ Văn Cao vẫn sáng tác được những ca khúc, những bài thơ cực hay. Tiếp xúc với Văn Cao nhiều ta sẽ nhận ra có một cái gì đó tinh lọc, nung nấu, chưng cất lặng lẽ như quy trình chưng cất rượu trong tâm hồn người nghệ sĩ tài ba nhưng khiêm nhường này, để “thú uống rượu” trở thành một nghi lễ với riêng ông. Người ta vẫn gọi những người đạt tới “tầm” uống rượu như thế là những “tiên tửu”.

Dù là tác giả của nhiều bản nhạc bất tử, nhưng Văn Cao lại rất dung dị, đời thường. Nhạc sĩ Văn Cao đã biết làm “lên hương” mỗi chén rượu ông uống cùng bạn bè bằng cách để chén rượu của mình… hả nhạt, vì rất lâu ông không nhấp môi. Nhưng chắc gì chén rượu để lâu ấy hả nhạt, biết đâu trong lặng lẽ nó đang tự dồn nén hương vị của mình và chờ đợi…

Nhật Trung

Xem thêm: Nhạc sĩ Trương Quang Lục và hồi ức về những ca khúc làm nên tên tuổi cố nhạc sĩ Văn Cao