Hoàn cảnh sáng tác ca khúc "Tình Bác sáng đời ta" của nhạc sĩ Lưu Hữu Phước

VỀ CA KHÚC "TÌNH BÁC SÁNG ĐỜI TA"

• Tên ca khúc: Tình Bác sáng đời ta
• Nhạc sĩ sáng tác: Lưu Hữu Phước
• Lời: Diệp Minh Tuyền
• Thể loại: Nhạc trữ tình
• Năm ra đời: 1969
• Ca sĩ trình bày tiêu biểu: Quốc Hương

Ca khúc "Tình Bác sáng đời ta" ra đời trong hoàn cảnh nào?

Nhạc sĩ Lưu Hữu Phước là người trung thành bậc nhất với các sáng tác thuộc thể loại hành khúc chính luận. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp Pháp (1945 - 1954) và chống Mỹ (1954 - 1975), những bài hát của ông đã tiếp lửa cho nhiều thế hệ, thúc giục toàn dân hăng hái đấu tranh. Một số ca khúc đã được lựa chọn làm bài hát chính thức của các tổ chức. 

Ngoài nhạc cách mạng, nhạc sĩ Lưu Hữu Phước còn sáng tác 2 ca khúc về Chủ tịch Hồ Chí Minh là: Ca ngợi Hồ Chủ tịch và Tình Bác sáng đời ta. Trong đó, ca khúc "Tình Bác sáng đời ta" được ra đời trong hoàn cảnh vô cùng đặc biệt. 

Ngược dòng lịch sử về ngày 25/8/1969, tình hình sức khỏe của Bác chuyển biến xấu. Bộ Chính trị đề nghị Bác không lên xuống Nhà sản nữa mà nằm hẳn ở Nhà 67 để chữa bệnh. Dù là ở trên giường bệnh, Bác vẫn miệt mài làm việc, ngày ngày đều đặn nghe báo cáo công việc từ cả hai miền đất nước. Bác vẫn đọc sách báo, gửi điện mừng và trao tặng huân chương, huy hiệu, tặng hoa cho tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong sự nghiệp chiến đấu và sản xuất. 

Sáng ngày 2/9, khi đồng hồ điểm đúng 9 giờ 47 phút, trái tim lớn của dân tộc ngừng đập, vĩnh biệt chúng ta. Bác Hồ ra đi để lại cho Đảng ta, nhân dân ta một bản Di chúc lịch sử. Đó là những lời căn dặn cuối cùng, là tình cảm, niềm tin của Người dành cho thế hệ hôm nay và mai sau. 

Nhận được tin Bác qua đời, nhạc sĩ Lưu Hữu Phước khi đó đang hoạt động ở vùng giải phóng Nam Bộ, đau đớn vô cùng. Còn chàng thi sĩ Diệp Minh Tuyền cũng vừa "xếp bút nghiên" giảng đường Đại học Tổng hợp Hà Nội vào miền Nam.

Diệp Minh Tuyền có một bài thơ nhỏ đưa cho nhạc sĩ Lưu Hữu Phước xem trước. Trong khoảnh khắc đầy xúc động khi đọc được bài thơ của Diệp Minh Tuyền, nhạc sĩ đã nảy ra giai điệu về Bác. Ông đã bàn bạc với chàng thi sĩ trẻ cùng nhau sáng tác một bản nhạc mang âm hưởng của miền Nam. Bản nhạc đó là khúc tráng ca hào hùng nhưng cũng tràn đầy cảm xúc kính yêu:

"Từ trong chiến hào hôm nào nghe tiếng Bác,

Hồn ta sáng rực như nở hoa,

Còn chi cao quý hơn độc lập tự do,

Lời Người vang vang gió xuân đưa về khắp mọi nhà.

.

Ôi thiêng liêng tiếng Bác nghe như lời Tổ quốc,

Xuyên đêm tối dắt đường ta tiến tới,

Cho mưa tuôn, cho bơm rơi, dẫu có chết, ta chẳng sờn,

Lời Bác chiếu lòng ta huy hoàng..."

Như vậy, ca khúc "Tình Bác sáng đời ta" được sáng tác vào năm 1969, sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời. Ca khúc này có sự góp sức của thi sĩ Diệp Minh Tuyền.

Lời ca "Tình Bác sáng đời ta" được mã hóa gửi ra Hà Nội

Theo Báo Khánh Hòa, nhạc sĩ Trương Quang Lục từng chia sẻ đôi chút thông tin về ca khúc "Tình Bác sáng đời ta" sau khi được tác giả phổ biến ra ngoài. Cụ thể, sau khi hoàn cảnh bản nhạc, Ban Văn nghệ Giải phóng đã mã hóa từng dòng nhạc, lời ca rồi gửi qua vô tuyến ra Hà Nội. Bản nhạc được chuyển đến Đài tiếng nói Việt Nam để dàn dựng, thu âm. 

Ca sĩ đầu tiên vinh dự được hát ca khúc này là Quốc Hương. Sau này còn có Trung Kiên, Thanh Đính - những giọng tenor lẫy lừng biểu diễn. Đáng nói, bất kỳ ai biểu diễn ca khúc này cũng rất hay, in sâu vào tâm trí công chúng. 

Thông qua làn sóng điện đài, lời ca, giai điệu của "Tình Bác sáng đời ta" vang khắp mọi miền Tổ quốc và "vượt biên" ra thế giới. Với đồng bào, chiến sĩ miền Nam, khi bài hát này vang lên nhiều người không giấu được cảm xúc tự hào, nhớ thương Bác và sẵn sàng chiến đấu bảo vệ quê hương, giải phóng dân tộc như miền mong ước của Bác Hồ kính yêu. 

Từ đó cho đến nay, ca khúc "Tình Bác sáng đời ta" vẫn vẫn thường xuyên được thể hiện trong nhiều thời điểm trọng đại của đất nước.

Về thi sĩ Diệp Minh Tuyền

Khi cùng nhạc sĩ Lưu Hữu Phước sáng tác ca khúc "Tình Bác sáng đời ta", Diệp Minh Tuyền chưa đầy 30 tuổi. Ông có tài làm thơ hay, cùng với nhạc sĩ bậc thầy hoàn chỉnh lời ca (bài hát có 3 lời ca) như một trường ca với những câu thơ đặc sắc, khúc chiết nhưng cũng rất bay bổng.

Chính từ thành công của ca khúc này, Diệp Minh Tuyền đã trở thành nhạc sĩ với những bản nhạc nổi tiếng như: Hát mãi khúc quân hành; Cánh hoa lưu ly, Tình cờ...

Với lĩnh vực thi thơ, ông có nhiều tác phẩm hay và được phổ nhạc: Mùa chim én bay, Con đường có lá me bay, Màu cờ tôi yêu...

Thi sĩ Diệp Minh Tuyền mất vào năm 1997 tại TP Hồ Chí Minh.

Xem thêm: Nhạc sĩ Lưu Hữu Phước: Nhà cách mạng nhiệt huyết, "cha đẻ" của những bản hùng ca giải phóng