Ca khúc "Tương tư 4" của Mặc Thế Nhân: Tình đơn phương cũng rất đẹp!

CA KHÚC "TƯƠNG TƯ 4"

• Nhạc sĩ: Mặc Thế Nhân
• Thể loại: Trữ tình
• Năm ra đời: Đầu thập niên 1970
• Ca sĩ thể hiện tiêu biểu: Sĩ Phú

Ca khúc "Tương 4" ra đời trong hoàn cảnh nào?

Trong làng nhạc việt, những nhạc sĩ viết tình ca thường có những phút xao lòng, những đoạn tình "ngoài luồng" - đó giống như là cách để họ duy trì cảm hứng sáng tác. Có những người không giữ nổi mình, sa đà vào cảnh năm thê bảy thiếp, bỏ bê vợ con. Nhưng có những người chỉ coi đó như những cuộc phiêu lưu cảm xúc. Họ vay mượn những giây phút xao lòng và phóng đại nó lên thành cảm hứng sáng tác chứ không hề tơ tưởng đổi thay. Trong số ấy, không thể không nhắc đến nhạc sĩ Mặc Thế Nhân. Ông giữ được tình cảm son sắt với người vợ hiền, giữ được gia đình 10 người êm ấm.

Nhạc sĩ Mặc Thế Nhân sở hữu ngoại hình nhỏ con, dễ hương. Ông là một trong số những nhạc sĩ có ngoại hình đẹp. Ông kết hôn khi vừa bước vào tuổi 24. Vì thế tình trường của ông không quá dày dặn. Rất nhiều sánng tác của ông được cho là viết cho những bóng hồng khác mà ông có dịp gặp gỡ sau này.

Nhạc sĩ Mặc Thế Nhân cũng từng tâm sự: "Chúng ta không thể rung động trước một cái cũ, một cái đã quen thuộc. Chỉ có cái mới, mới có thể tạo ra nhiều cảm xúc, tình yêu cũng vậy. Nói như thế không có nghĩa là nghệ sĩ thì được quyền sống buông thả, phụ nghĩa phụ tình, làm khổ vợ con. Vợ tôi là một người vị tha và biết cảm thông, nhưng cá nhân tôi cũng luôn tự ý thức về điểm dừng của mình để không ảnh hưởng đến cuộc sống gia đình".

Và trong phút xao lòng đó, đáng kể nhất là tình đơn phương mà Mặc Thế Nhân dành cho ca sĩ Trúc Mai - theo lời ông nói thì không có mối tình nào đẹp bằng.  Trớ trêu thay, họ gặp nhau khi cả hai đã cs gia đình. Mặc Thế Nhân kết hôn năm 1963, Trúc Mai lấy chồng năm 1965.

Dẫu biết vậy nhưng chàng nhạc sĩ trẻ vẫn nảy sinh tình cảm với Trúc Mai và viết đến 4 ca khúc dành cho mối "tương tư" này. Đó là chùm ca khúc "Tương tư (bài "Tương tư 1" đến bài "Tương tư 4"). Chùm ca khúc này được sáng tác và cho ra mắt vào đầu thập niên 1970.

Theo danh ca Phương Dung (một người khá thân thiết với Mặc Thế Nhân), Trong chùm ca khúc "Tương tư" đó, nhạc phẩm "Tương tư 4" là nổi tiếng hơn cả. Đây là bài hát về mối tình đơn phương của nhạc sĩ và ông cho rằng, cuộc tình đẹp nhất không chỉ là tình dang dửo như người ta nói, mà tình đơn phương của ông cũng rất đẹp.

Trong chương trình "Chân dung cuộc tình", danh ca Phương Dung từng được nghe lời đồn: Từ những lần cùng nhau hoạt động nghệ thuật mà chàng nhạc sĩ Mặc Thế Nhân đã vướng vào nỗi tương tư với cô ca sĩ Trúc Mai. Thế nhưng, danh ca Phương Dung tiết lộ, mối quan hệ giữa hai người này chỉ là anh em thân thiết. Vì thế nhữung bài hát Mặc Thế Nhân viết, Trúc Mai là người hát đầu tiên.

"Chính chị Trúc Mai cũng khẳng định hai người không có tình yêu, chỉ là anh em thân thiết. Chúng ta nghĩ nhạc sĩ phải yêu nhiều mới đủ cảm xúc mãnh liệt để viết ra những bài hát nhưng tiếng hát tuyệt vời của danh ca Trúc Phương, ông đã đủ cảm hứng viết ra những bài hát", danh ca Phương Dung chia sẻ.

Cũng trong chương trình "Chân dung cuộc tình", biên tập - nhà báo Minh Đức cho biết từng trò chuyện với nhạc sĩ Mặc Thế Nhân. Và chính nhạc sĩ chia sẻ: Sau khi có gia đình, ông quen biết một cô gái gốc Huế, giữa họ là những tình cảm, rung động của người nghệ sĩ với một hình ảnh, bóng hồng xinh đẹp. Hai bên đều biết họ không thể tiến xa nên thư đi qua lại hỏi han nhau, đến một ngày, ông nhận được tấm thiệp báo hỷ.

"Tương tư 4" - Tình đơn phương cũng rất đẹp

"Phải chi em đừng có chồng và anh còn đơn côi

Thì giờ đây em đâu buồn, anh đâu sầu, đâu lo lắng, đâu phân vân

Chiều qua ru em ngủ, chiều nay em theo chồng

thể hỏi lòng có buồn không?

Tiếc thương cũng rồi, đành thôi ván đóng thuyền

Còn đâu ước mơ gì cũng thế

Nhưng lỡ yêu rồi, em ơi biết bao giờ

lòng mới quên được người xưa, hỡi em?

Mới nghe những câu ca đầu tiên, ai cũng ngỡ hai nhân vật trong bài hát đã yêu nhau từ lâu. Thực chất chỉ là cảm xúc đơn phương từ phía nhạc sĩ Mặc Thế Nhân chứ ca sĩ Trúc Phương không hề có tình ý với ông. Và những lời ca được "phóng tác" dựa trên dòng cảm xúc của riêng nhạc sĩ Mặc Thế Nhân dành cho nữ danh ca.

Dẫu chỉ là cuộc tình trong tưởng tượng, những lời ca cũng vô cùng tự nhiên, thể hiện sự giằng xé, sầu buồn, lo lắng của những cuộc tình "ngoài luồng" nhưng cảm xúc thì vô cùng chân thực: "Chiều qua ru em ngủ, chiểu nay em theo chồng, thế hỏi lòng có buồn không?". Câu hỏi rất nhẹ nhàng nhưng cũng thật chua xót, đắng chát tận tâm can.

Sự bất lực, tiếc nuối hằn sâu trên từng lời ca: "Nhưng lỡ yêu rồi, em ơi biết bao giờ, lòng mới quên được người xưa, em hỡi?

"Phải chi em đừng có chồng và anh không là riêng ai

Thì ngày nay duyên đôi mình không âm thầm

không xa cách, không đau thương

Lòng anh không than thở, lệ em không chan nhòa,

những khi mình đến tìm nhau

Tiếc thương cũng đành, đành thôi ván đóng thuyền

Còn đâu ước mơ gì cũng thế

Nhưng lỡ yêu rồi, em ơi biết bao giờ

Lòng mới quên được người xưa, hỡi em?"

Không sa đà vào lối kể dài dòng, "Tương tư 4" chính xác là khúc tương tư, sầu muộn đi vào lòng người bằng giai điệu trữ tình, nhịp nhạc êm đềm, lời ca mơn man nhưng không kém phần sâu lắng, da diết. 

Người được cho là thể hiện trọn vẹn, sâu sắc ca khúc "Tương tư 4" nhất chính là giọng ca trầm sâu, ấm áp của ca sĩ Sĩ Phú.

Xem thêm: Hoàn cảnh ra đời "Bóng mát" của nhạc sĩ Phạm Thế Mỹ: Ca khúc về quê hương, tình yêu và lòng mẹ