Nhạc sĩ Ngọc Chánh - nhạc sĩ Phạm Duy: Sự kết hợp ăn ý ở mảng nhạc phim với ca khúc "Vết thù trên lưng ngựa hoang"

VỀ CA KHÚC "VẾT THÙ TRÊN LƯNG NGỰA HOANG"

• Tên ca khúc: Vết thù trên lưng ngựa hoang
• Nhạc sĩ: Ngọc Chánh - Phạm Duy
• Thể loại: Nhạc phim
• Năm ra đời: 1971
• Ca sĩ trình bày tiêu biểu: Elvis Phương, Duy Quang, Thái Châu, Nguyễn Hưng...

Ca khúc "Vết thù trên lưng ngựa hoang" ra đời trong hoàn cảnh nào?

Khi nhắc đến Ngọc Chánh, người yêu nhạc nghĩ ngay đến ban nhạc Shotguns lừng lẫy một thời. Ở ban nhạc đó, ông đóng vai trò làm nhạc trưởng. Ông cùng với ban nhạc đã trình diễn thành công rất nhiều ca khúc, tạo tiếng vang trong làng nhạc Sài Gòn trước 1975. Sau khi ra hải ngoại định cư, ông còn được biết đến với vai trò ông chủ các vũ trường, phòng trà âm nhạc. 

Nhạc sĩ Phạm Duy được nhớ đến với vai trò nhạc sĩ, nhạc công, ca sĩ, nhà nghiên cứu âm nhạc lớn của Việt Nam. Ông được đánh giá là nhạc sĩ lớn của nền tân nhạc Việt Nam với kho tàng âm nhạc đồ sộ, đa dạng về thể loại.

Nhạc sĩ Ngọc Chánh và nhạc sĩ Phạm Duy được nhắc đến nhiều bởi sự kết hợp ăn ý trong âm nhạc. Họ cùng nhau cho ra mắt 3 nhạc phẩm bất hủ: Bao giờ biết tương tư, Vết thù trên lưng ngựa hoang và Tuổi biết buồn. 

Ở phạm vi bài viết này, Amnhac.net tập trung chia sẻ thông tin về hoàn cảnh ra đời ca khúc "Vết thù trên lưng ngựa hoang". 

Ca khúc "Vết thù trên lưng ngựa hoang" được nhạc sĩ Ngọc Chánh viết nhạc và nhạc sĩ Phạm Duy viết lời. Ca khúc được sáng tác để làm nhạc phim chính cho bộ phim cùng tên của đạo diễn Lê Hoàng Hoa năm 1971. Bộ phim này được chuyển thể từ tiểu thuyết của nhà văn Duyên Anh. 

Những người yêu nhạc trước năm 1975 biết đến ca khúc này qua giọng ca Elvis Phương. Ấn tượng nhất là tiếng huýt gió độc nhất vô nhị của nam ca sĩ này ở phần giang tấu bài hát.

Ý nghĩa ca khúc "Vết thù trên lưng ngựa hoang"

Năm 1967, ký giả Duyên Anh thực hiện xong tiểu thuyết "Vết thù hằn trên lưng con ngựa hoang" và đem ấn hành thành sách. Tác phẩm đậm phong cách hiện sinh và có pha chút lãng tử kiểu Viễn Tây Ý đang rất nổi ở thời đó. Đến năm 1971, tác phẩm được đạo diễn Lê Hoàng Hoa chuyển thể thành phim. Và nhạc sĩ Ngọc Chánh - nhạc sĩ Phạm Duy được "chọn mặt gửi vàng" để sáng tác ca khúc cho phim.

Nội dung bài hát là lời tâm sự của một gã đàn ông giang hồ cộm cán từng "dẫm nát tơi bời" nay quay đầu hoàn lương "từ nơi tăm tối về miền sơn cước tươi sáng. Nhân vật chính trong tiểu thuyết cũng như trong phim là Hoàng Guitar. Nhân vật này được xây dựng trên nguyên mẫu ngoài đời thật là Hoàng Sayonara - tay du đãng khét tiếng đồng thời là "quân sư" của Đại Cathay.

Hoàng Sayonara là kiểu người "du đãng có học". Hắn trầm tĩnh, làm gì cũng tính trước nghĩ sau. Hoàng thi đậu tú tài II (tú tài toàn phần), dư sức ra Đà Lạt nhập trường võ bị nhưng hắn lại thích sự phồn hoa của Sài Gòn nên ở lại đó làm giang hồ dưới trướng anh Đại. 

Về cái tên Hoàng Sayonara được giải thích như sau: Hắn ta là người mê đàn guitar và chơi rất hay bản nhạc Nhựt Bổn "Sayonara" rất thịnh hành vào thời đó. 

Không chỉ có tí học thức, Hoàng còn sở hữu vẻ bề ngoài khá hào hoa mã thượng nên nhanh chóng trở thành quân sư cho Đại Cathay. Tiền kiếm được Hoàng không vào mua địa ốc như những kẻ sáng mà chỉ sống rày đây mai đó khắp hang cùng ngõ hẻm ở Sài Gòn. Cũng vì thế mà đàn em lén gọi hắn là Ngựa hoang. Kiếm được bao nhiêu tiền, hắn lại dẫn đàn em vô đập phá ở các nackbar và vũ trường (có giai thoại kể Hoàng Sayonara từng nhậu cùng đàn em một trận hết 50 lượng vàng tại vũ trường Arc cen Ciel Chợ Lớn, nhưng giai thoại này chưa được kiểm chứng).

Sau thời hoàng kim, băng giang hồ của Đại Cathay lần lượt bị cảnh sát bắt vào trại Cửu Sừng (Phú Quốc) thì Hoàng Sayonara bắt đầu tỉnh ngộ, hoàn lương. Hắn quyết định về sống cùng bạn gái năm xưa tên Ngọc. Tình tiết này đã được nhắc trong nhạc phẩm như sau:

"Một hôm, ngựa bỗng thấy thanh bình

Thảm cỏ tình yêu dưới chân mình

Ân tình mở cửa ra với mình

Ngựa hoang bỗng thấy mơ

Để quên những vết thù..."

Đến khi cô Ngọc mang thai con đầu lòng, sinh kế thiếu thốn khiến Hoàng phải quay về con đường giang hồ cộm cán. Hắn quyết định thực hiện phi vụ cuối với một băng giang hồ chuyên hành nghề chôm chỉa đồ PX của lính Mỹ tại khoa hàng ở Tân Thuận. Tình tiết này được viết thành nhạc như sau:

"Ngựa hoang về tới bến sông rồi

Mở cửa lòng ra với cõi đời

Nhưng đời làm ngựa hoang chết gục

Và trên lưng nó ôi

Còn nguyên những vết thù"

Thật oan nghiệt, phi vụ cuối cùng thất bại, Hoàng lãnh trọn một băng M-16 của quân cảnh Mỹ vào lưng. Vì thế mới có câu hát "Và trên lưng nó ôi/Còn nguyên những vết thù". Ngựa hoang lìa đời khi chưa kịp nhìn mặt đứa con đầu lòng. Vậy mới thấy rằng bước chân vào giang hồ đã khó, mà bước ra lại càng khó hơn.

Xem thêm: Nhạc sĩ Ngọc Chánh - nhạc sĩ Phạm Duy: Từ sự kết hợp ăn ý đến tuyệt phẩm "Bao giờ biết tương tư"