"Tuổi ngọc" của nhạc sĩ Phạm Duy - bản Nữ ca dành tặng người cô con gái Thái Hiền

CA KHÚC TUỔI NGỌC

• Tên ca khúc: Tuổi ngọc
• Nhạc sĩ sáng tác: Phạm Duy
• Thể loại: Trữ tình
• Chủ đề: Nữ ca
• Năm ra đời: 1973
• Ca sĩ thể hiện tiêu biểu: Thái Hiền, Thái Thảo

Ca khúc "Tuổi ngọc" ra đời trong hoàn cảnh nào?

Mặc dù là nhạc sĩ đại tài của nền tân nhạc Việt Nam nhưng nhạc sĩ Phạm Duy từng có quãng thời gian khá dài cấm các con (Duy Quang, Duy Minh, Duy Hùng, Duy Cường, Thái Hiền, Thái Thảo, Duy Đức, Thái Hạnh) theo nghiệp âm nhạc. Tuy nhiên, các con của ông ngừng chơi nhạc, bởi vì âm nhạc đã có trong huyết quản của họ. Và dần dà, Phạm Duy chấp nhận cho các con theo đuổi âm nghệ thuật.

Theo ca sĩ Duy Hùng, cha ưu tiên nâng đỡ Duy Quang và Thái Hiền trong hoạt động nghệ thuật hơn những người con khác, do họ trưởng thành hơn và gu âm nhạc cũng vượt trội hơn. Đằng sau thành công của Duy Quang, Thái Hiền... chính là bóng dáng của người cha đại tài Phạm Duy. 

Nhạc sĩ Phạm Duy đã sáng tác nhiều nhạc phẩm để tặng Duy Quang và Thái Hiền. Với chất giọng ngọt ngào và tình cảm của Duy Quang, Phạm Duy viết một loạt ca khúc tình tự, bỏ nhỏ như "đo ni đóng giày" cho con: Chuyện tình buồn, Còn chút gì để nhớ... Còn với cô con gái Thái Hiền mới lớn, sở hữu giọng hát trong trẻo, khỏe khoắn, hồn nhiên, Phạm Duy dàn tặng một loạt ca khúc thuộc chủ đề Nữ ca: Tuổi mộng mơ, Tuổi hồng, Tuổi ngọc, Tuổi thần tiên, Tuổi sợ ma, Tuổi xuân, Tuổi bâng khuâng và Tuổi ngu ngơ...

Nhờ 8 ca khúc thuộc chủ đề Nữ ca này mà Thái Hiền nhanh chóng trở thành ca sĩ trẻ gây được nhiều sự chú ý trong làng nhạc miền Nam trước năm 1975. Và trong số những bài Nữ ca nổi tiếng này, có lẽ "Tuổi ngọc" là ca khúc thành công nhất, được yêu thích xuyên suốt nhiều thế hệ dù cho đã ra đời gần 50 năm trước. 

Cố nhạc sĩ Phạm Duy sáng tác ca khúc "Tuổi hồng" vào năm 1973. Đay là ca khúc để "hưởng ứng công việc của báo TUỔI NGỌC dành riêng cho các thiếu nữ thuộc vào tuổi ô mai" (tuổi mới lớn).

Báo Tuổi Ngọc là tuần báo dành cho tuổi mới lớn, được phát hành ở Sài Gòn trước năm 1975 do Duyên Anh làm chủ bút và Đinh Tiến Luyện làm thư ký tòa soạn. Tờ báo đề cập đến không ít vấn đề tế nhị, quen thuộc ở lứa tuổi trăng tròn. Đặc biệt, tờ báo này đề cập đến thứ tình yêu nhẹ nhàng, trong veo, phảng phất hương hoa của các cô cậu mới lớn. 

"Lời nguyện ước chân phương, giản dị dành cho những cô gái tuổi hồng

Nhạc sĩ Phạm Duy mở đầu ca khúc "Tuổi hồng" bằng giai điệu vui tươi, trong trẻo như tiếng cười giòn tan, hồn nhiên, mộng mơ của các cô gái mới lớn:

"Xin cho em, một chiếc áo dài

Cho em đi, mùa Xuân tới rồi

Mặc vào người rồi ra

Ngồi lạy chào mẹ cha

Hàng lụa là hàng dáng tuổi thơ

Xin cho em, một chiếc áo mầu

Cho em đi nhẹ trong nắng chiều

Một chiều nhiều người theo

Ở ngoài đường, trên phố

Và lòng người như áo phất phơ

Xin cho em một chiếc áo như mây hồng

Xin cho em một chiếc áo như mây hồng"

"Xin cho em..." - đó là lời ước nguyện dành cho các cô gái khi bước sang tuổi mới. Cái hay của Phạm Duy là ông đặt những lời ước nguyện vô cùng chân phương, giản dị vào đúng lứa tuổi thần tiên, ngọt ngào của các cô gái chứ không hề hời hợt, sáo rống.

"Xin cho em một chiếc áo dài" để mặc cùng bạn bè đón "mùa xuân tới" - mùa xuân đầu tiên của đời thiếu nữ. Thấp thoáng sau lời nguyện ước đó là mong ước các cô gái được bao bọc, chở che trong vòng tay cha mẹ, được vô tư tung tăng dưới phố, được sống hồn nhiên với năm tháng thanh xuân ngọt ngào.

"Xin cho em một mớ tóc dài

Cho em phơi ngoài hiên nắng rọi

Rụng một vài sợi thôi

Còn lại một con suối

Dòng mượt mà buông xuống chùm vai

Xin cho em một mớ tóc nồng

Êm như nhung, để em gối mộng

Mộng này là thần tiên

Mộng và người quyến luyến

Và chập chờn những bóng dáng quen

Xin cho em một mớ tóc tơ xanh rờn

Xin cho em một mớ tóc tơ xanh rờn"

"Xin cho em một mớ tóc dài" và "Xin cho em một mớ tóc tơ xanh rờn" - tại sao lại là "mớ tóc tơ xanh rờn"? Mớ tóc ở đây không phải để nói về những mớ tình, về mộng mơ non tơ xanh rờn thời thiếu nữ. Nhạc sĩ Phạm Duy thầm ước cho các cô gái có những mớ tình mộng mơ trong veo, nhẹ nhàng để nuôi niềm tin yêu hi vọng về con người về cuộc sống. Ước các cô gái có những mớ tình nồng êm như nhung để đủ làm "gối mộng" để nuôi dưỡng tâm hồn và tình yêu. 

Chẳng may, mớ tình ấy không như mong đợi, có rụng thì cũng chỉ "rụng vài sợi thôi", xin vẫn giữ lại con suối tình yêu ngọt ngào trong tâm hồn thiếu nữ, để các cô gái tin tưởng, vững vàng đi về phía trước.

"Xin cho em còn một xe đạp

Xe xinh xe, để em đi học

Từng vòng, từng vòng xe

Là vòng đời nhỏ bé

Đạp bằng bàn chân gót đỏ hoe

Cho em leo từng con dốc dài

Cho em xuôi về con dốc này

Rồi một ngày mai đây

Từng kỷ niệm êm ái

Chở về đầy trên chiếc xe này

Xin cho em nhiều thêm chuyến xe êm đềm

Xin cho em nhiều thêm chuyến xe êm đềm"

Ở đoạn nhạc cuối cùng, nhạc sĩ Phạm Duy mong ước các cô gái có chiếc xe đạp để đến trường, để đi học, để được bước ra đời bằng bàn chân gót đỏ của chính mình. Những chuyến đi, những bài học sẽ là hành trang quý báu đưa các cô gái bước vào đời.

Với vai trò một người cha, nhạc sĩ Phạm Duy cầu mong những "chuyến xe" đó sẽ êm đềm trên hành trình vào đời của các cô gái. Niềm mong ước đó chắc chắn không phải của riêng nhạc sĩ Phạm Duy mà của hàng triệu bậc cha mẹ ngoài kia. Ai cũng mong con gái mình vững vàng bước vào đời, trải qua những năm tháng thanh xuân tươi đẹp nhất.

Xem thêm: Nhạc sĩ Ngọc Chánh - nhạc sĩ Phạm Duy: Từ sự kết hợp ăn ý đến tuyệt phẩm "Bao giờ biết tương tư"