"Em về với người" và "Cho vừa lòng em": 2 ca khúc thất tình ăn khách được viết cho bóng hồng xứ Huế

CA KHÚC "EM VỀ VỚI NGƯỜI"

• Sáng tác: Mặc Thế Nhân
• Thể loại: Trữ tình
• Năm ra đời: 1971
• Ca sĩ thể hiện tiêu biểu: Thanh Tuyền, Như Quỳnh...

CA KHÚC "CHO VỪA LÒNG EM"

• Sáng tác: Phan Trần (Mặc Thế Nhân - Nhật Ngân)
• Thể loại: Nhạc quê hương
• Năm ra đời: 1971
• Ca sĩ thể hiện tiêu biểu: Chế Linh

Ca khúc "Em về với người" và "Cho vừa lòng em" ra đời trong hoàn cảnh nào?

Cuối thập niên 1960, làng nhạc vàng xuất hiện một tiên tuổi mới với những ca khúc hấp dẫn có tên: Cho vừa lòng em, Một lần dang dở, Cho người vào cuộc chiến... Người nhạc sĩ đó là Phan Trần. 

Phan Trần là bút danh chung của 2 nhạc sĩ Mặc Thế Nhân và Nhật Ngân. Bút danh này được ghép từ họ Phan trong tên thật của nhạc sĩ Mặc Thế Nhân và họ Trần trong tên của nhạc sĩ Nhật Ngân. Họ sử dụng bút danh này cho các ca khúc viết chung. Trong số những nhạc phẩm viết chung có nhạc phẩm "Cho vừa lòng em" được lấy cảm hứng từ một chuyện tình có thật. 

Ở bài viết này, Amnhac.net xin chia sẻ về hoàn cảnh ra đời cũng như chuyện tình được lấy cảm hứng để sáng tác 2 ca khúc "Em về với người" và "Cho vừa lòng em":

Hoàn cảnh ra đời ca khúc "Em về với người"

Ca khúc "Em về với người" thuộc thể loại nhạc trữ tình được nhạc sĩ Mặc Thế Nhân sáng tác vào năm 1971. Trong một lần phỏng vấn, nhạc sĩ đã chia sẻ về hoàn cảnh ra đời như sau:

"Đây là ca khúc mà tôi đã gói ghém một cuộc tình của tôi, một cuộc tình có thật không hưa cấu. Đấy là cuộc tình của tôi viết từ năm 1966 lúc tôi cũng hai mấy tuổi thôi, tôi lại có yêu một người mà người này ở tại Nha Trang và khi đó chúng tôi chơi thân với nhau, chúng tôi phải lòng nhau. Đây là một câu chuyện tình có thật giữa tôi và cô này nhưng vì vinh dự tôi xin quý vị khán giả cho tôi giấu tên cô này. Một năm sau, thì một ngày kia tôi nhận được, tình cờ tôi nhận được thiệp hồng mà cô này đã gửi cho tôi để báo tin cho biết rằng cổ sẽ đi lấy chồng, tôi hết sức là buồn chán và đau khổ. Vì thế cho nên tôi mới viết cái bài nhạc này cho người bạn gái của tôi. Rồi từ đó trở về sau, sau khi mà tôi đã cắt đứt, cô ấy không còn gửi thư liên lạc gì với tôi nữa thì tôi đã viết cái bài nhạc này lấy tựa đề là "Em về với người".

Hết rồi câu chăn gối - Mộng ước thành đôi bây giờ mà tôi dùng tiếng Huế để tôi để lại "Bây chừ" riêng một bình trôi là bởi vì cô này là người Huế nên những cái ngôn từ mà tôi đặt trong bài nhạc này, tôi cố ý đặt thành những cái ngôn từ bằng tiếng Huế. Từ những cánh thiệp hồng đó, là tôi và cô ấy hai ngả, đường ai nấy đi và từ đó trở về sau thì cho tới tôi viết cái bài nhạc này từ năm 1966 - 67 nhưng khi cái bài nhạc này ra đời thì năm 1971, tôi mới tung cái bài nhạc này ra đời. Để tôi ghi lại cái mối tình thật sự giữa tôi và cô nàng này."

Hoàn cảnh ra đời ca khúc "Cho vừa lòng em"

Ca khúc "Cho vừa lòng em" là sự kết hợp hoàn hảo giữa nhạc sĩ Mặc Thế Nhân và nhạc sĩ Nhật Ngân. Ca khúc được sáng tác và ra mắt công chúng vào năm 1971.

Về hoàn cảnh sáng tác "Cho vừa lòng em", trong một bài viết của tác giả Hà Đình Nguyên đăng trên báo Thanh Niên, nhạc sĩ Mặc Thế Nhân có kể: Khoảng năm 1970, ông có thời gian dạy nhạc tại nhà cho ca sĩ Hương Lan, năm ấy mới 14 tuổi. Trong nhà Hương Lan lúc đó có cô gái người Huế ở chung tên Lan Anh. Nhà của Lan Anh ở Nha Trang, vì hâm mộ giọng hát của "thần đồng" Hương Lan mà vào tận Sài Gòn tìm đến nhà, xin ở lại luôn chứ không phải bà con họ hàng gì cả.

Khi nhạc sĩ Mặc Thế Nhân tới dạy nhạc lý cho Hương Lan thì cô Lan Anh quanh quẩn ở bên giúp việc lặt vặt cho hai thầy trò. Lúc này, nhạc sĩ đã có vợ được 6 năm và 4 người con. Nhưng sự dịu dàng, mềm mại và duyên dáng của người con gái xứ Huế đã khiến nhạc sĩ bị lung lay. 

Một thời gian sau, Lan Anh về nhà ở Nha Trang. Vì nhớ nhung hình dáng quen thuộc của người con gái Huế nên nhạc sĩ đã hỏi Hương Lan địa chỉ để gửi thư hỏi thăm. Họ thư từ qua lại nhiều lần, những ân tình được trao đổi thắm thiết qua từng trang thư. Nhưng mọi chuyện chỉ dừng ở đó, tình cảm không thể tiến xa hơn.

Vào một ngày nọ, nhạc sĩ Mặc Thế Nhân nhận được lá thư đặc biệt từ Nha Trang gửi vào. Cái bì thư không còn quen thuộc như thường lệ mà to hơn, màu sắc khác biệt hơn. Đó là thiệp hồng báo tin Lan Anh sẽ lên xe hoa với 1 chàng trung úy không quân. 

Từ nỗi buồn đó, nhạc sĩ Mặc Thế Nhân đã viết nên ca khúc "Em về với người" và một ca khúc viết chung với nhạc sĩ Nhật Ngân là "Cho vừa lòng em".

"Em về với người" và "Cho vừa lòng em" - 2 ca khúc thất tình ăn khách

"Em về với người" và "Cho vừa lòng em" là hai ca khúc thất tình ăn khách của Mặc Thế Nhân. Trong đó, ca khúc "Em về với người" mang đậm chất Huế trong ca từ và luyến láy. Còn ca khúc "Cho vừa lòng em" có lời lẽ buồn của một kẻ bị phụ bạc (ca khúc viết chung với nhạc sĩ Nhật Ngân):

"Thôi rồi ta đã xa nhau

Kể từ đêm pháo đỏ rượu hồng

Em đường em, anh đường anh

Yêu thương xưa chỉ còn âm thừa

Em đành quên cả sao em

Kỷ niệm xưa sánh như biển lớn

Ân tình cao tựa bằng non

Chỉ đổi bằng nhung lụa sao người..."

Cánh thiệp hồng của nàng thơ khiến nỗi buồn của chàng nhạc sĩ chìm sâu mà không biết nói cùng ai (dĩ nhiên là không thể tâm sự với vợ được). Nhạc sĩ Mặc Thế Nhân khi ấy đã trải lòng trong nhạc khúc "Em về với người". Vì Lan Anh là cô gái xứ Huế nên ông viết:

"Bây giờ là hết rồi (ca sĩ Hương Lan hát: 'Bây chừ' là hết rồi)

Em về vui bên 'nớ'

...

Anh không trách gì đâu

Có chăng anh trách đời riêng anh..."

Nói là không trách nhưng vẫn đau đớn và dằn vặt. Ca khúc được công chúng bình dân đón nhận nồng nhiệt. Chỉ vài tháng sau, Mặc Thế Nhân viết tiếp ca khúc "Cho vừa lòng em". Đó cũng là lúc ông chơi thân với nhạc sĩ Nhật Ngân nên ông chỉ viết nhạc và nhờ Nhật Ngân viết lời dựa trên nội dung chuyện tình ông kể:

"Thôi rồi ta đã xa nhau kể từ đêm pháo đỏ rượu hồng

Anh đường anh em đường em yêu thương xưa chỉ còn âm thừa

Em đành quên cả sao em, kỷ niệm xưa sánh như biển lớn

Ân tình cao tựa bằng non chỉ đổi bằng nhung lụa sao người

Anh về góp lại thư em, cả nghìn trang giấy mỏng xanh màu

Gom cả áo lạnh ngày xưa, anh đem ra đốt thành tro tàn

Cho người xưa khỏi phân vân khi ngồi đan áo cho người mới

Khi mùa đông lạnh lùng sang, em khỏi nhớ chuyện ngày xưa..."

Nghe thoáng qua có thể nghĩ tác giả của những lời ca này đã ôm mối hận tình lớn đến mức không thể xóa nhòa được. Chỉ bằng cách đốt hết kỷ vật tình yêu (những lá thư và áo lạnh người đan) thì vơi vai nỗi sầu. Nhưng đằng sau những thất vọng, chán chường, oán giận đó là một ý nghĩa tốt đẹp hơn, và hành động "đốt thành tro tàn" chỉ là vì muốn người yêu có thể sang ngang một cách nhẹ nhàng, không vướng bận, không cảm giác tội lỗi với người đàn ông đã có gia đình, có thể toàn tâm toàn ý với duyên mới. Mặc Thế Nhân cho rằng, cuộc tình đã kết thúc như vậy là hợp lý.

Ở ca khúc này, có câu "anh đường anh, em đường em" gợi nhớ đến bài thơ nổi tiếng của thi sĩ Thế Lữ thời tiền chiến, khi ca sĩ Hoàng Oanh hát "Cho vừa lòng em" trong băng Shotguns trước 1975, cô đã ngâm 4 cau7a thơ trong bài "Giây phút chạnh lòng" (Thế Lữ):

"Anh đi đường anh, tôi đường tôi

Tình nghĩa đôi ta chỉ thế thôi

Đã biết không mong sum họp mãi

Bận lòng chi nữa lúc chia phôi".

Xem thêm: Nhạc sĩ Nhật Ngân: Còn đâu một Trúc Phương hào hoa, phong nhã ngày ấy!