"Tà áo xanh" khiến Đoàn Chuẩn vương vấn tương tư suốt một đời

• CA KHÚC “TÀ ÁO XANH”
• Tên các khúc: Tà áo xanh
• Nhạc sĩ sáng tác: Đoàn Chuẩn
• Năm phát thành: 1959
• Ca sĩ trình bày tiêu biểu: Lệ Thu

Hoàn cảnh ra đời ca khúc Tà áo xanh

Mỗi độ thu đến, hình ảnh lá vàng rơi lại khiến những người yêu nhạc mênh mang nhớ đến những tình khúc thu của nhạc sĩ Đoàn Chuẩn. Mùa thu trong âm nhạc của ông là mùa thu với lá vàng, với tà áo xanh thiên thu mơn mởn. Và Đoàn Chuẩn cũng đã sáng tác riêng một ca khúc mang tên “Tà áo xanh” để nói về mối tình dang ở của mình với cô ca sĩ xinh đẹp nức tiếng của Hà thành lúc bấy giờ là Thanh Hằng (sau này là NSUT Lệ Hằng).

Người đẹp Thanh Hằng là ca sĩ thường đi hát ở rạp do gia đình nhạc sĩ Đoàn Chuẩn sở hữu. Chuyện tình của họ được người đời thêu dệt nên rất lãng mạn, mà nổi tiếng nhất trong đó là giai thoại đi chơi ở bãi biển Đồ Sơn. Thông thường, mọi người tới biển sẽ gửi xe trên bờ rồi đi bộ xuống dưới biển, thì công tử hào hoa họ Đoàn lại cho xe chạy xuống bờ cát bởi câu nói bâng quơ của người tình: “Em ước gì chỉ cần bước chân ra khỏi xe là có thể chạm ngay vào những con sóng”. Sau khi bị nhắc nhở vì chắn chỗ làm ăn của người bản địa, Đoàn Chuẩn đã khoát tay bảo: “Xe chiếu bóng đến đâu thì trả tiền đến đó!”.

Dù có nhiều giai thoại xoay quanh chuyện tình nên thơ này, nhưng hai người không lên tiếng thừa nhận điều đó. Mãi tận sau này, khi ở độ tuổi gần đất xa trời, bà Thanh Hằng mới lên tiếng thừa nhận: “Ngày ấy, tôi biết anh Đoàn Chuẩn yêu mình và tôi cũng có tình cảm, nhưng cả hai không thể đến được với nhau vì anh đã có vợ con rồi. Về các bài hát anh viết có hình ảnh tôi trong đó như “Tà áo xanh”, “Lá đổ muôn chiều”, “Chiếc lá cuối cùng”, “Bài ca bị xé”,… tôi cũng biết đó là viết về câu chuyện của hai người. Vì thế mà sau này có nhiều người đề nghị tôi hát nhưng tôi không chịu. Tôi biết những bài hát ấy viết về mình, giờ mình lại hát hóa ra là tự ca ngợi chính mình à. Nên thôi cứ để cho người khác hát!”.

Riêng về ca khúc “Tà áo xanh” danh ca Thanh Hằng có kể thêm rằng: “Hồi ấy đúng là tôi hay mặc áo xanh. Trong một lần đến nhà  nhạc sĩ Đoàn Chuẩn chúc Tết cùng với nhiều nghệ sĩ khác, tôi có bước ra ban công nhìn xuống và thốt lên rằng: “Ô mùa xuân rồi mà sao lá vẫn rơi, thế là thế nào nhỉ?”. Chính câu nói này đã được anh Đoàn Chuẩn đưa vào bài hát”.

Bài hát “Tà áo xanh” được nhà xuất bản An Phú phát hành vào năm 1959, sau đó lại Diên Hồng tái bản vào năm 1962. Đến năm 1968, ca khúc này lại được tái bản một lần nữa.

Năm 1959, ca sĩ Lệ Thu đã trình diễn ca khúc “Tà áo xanh” trong lần đầu tiên bà lên sân khấu, khi còn đang học trung học. Sau này, bài hát được một số ca sĩ như Tùng Dương, Nam Khánh, Sĩ Phú,… trình diễn.

Đôi lời bình phẩm về ca khúc “Tà áo xanh”

Gió bay từ muôn phía tới đây ngập hồn anh

Rồi tình lên chơi vơi thuyền anh một lá ra khơi

Về em phong kín như mây trời

Đêm đêm ngồi chờ sáng mơ ai.

Mở đầu bài hát là một cuộc tình “sét đánh”, đó là một cuộc gặp gỡ tình cờ nhưng định mệnh khiến lòng anh tràn ngập bóng hình em, tương tư về em. Em đến như cơn mưa che kín cả bầu trời, khiến anh nhung nhớ cả trong những giấc mơ. Mộng lành như gieo duyên, cho chúng mình quen nhau vào một mùa thu. Chuyện đôi ta bắt đầu khi thu về, một mùa thu lãng mạn nhưng buồn, như báo về một mối tình không trọn vẹn.

Mộng nữa cũng là không

Ta quen nhau mùa thu

Ta thương nhau mùa đông

Ta yêu nhau mùa xuân

Để rồi tàn theo mùa xuân

Người về lặng lẽ sao đành.

Ta quen nhau vào mùa thu, yêu nhau trong những ngày đông giá buốt, rồi lại càng yêu hơn trong những đất trời thay áo đẹp vào xuân. Tình yêu của đôi ta lớn lên theo từng ngày, anh cứ ngỡ nó sẽ là mãi mãi… nào ngờ “xuân đến rồi đi”, tình vừa chớm cũng “tàn theo mùa xuân”, người con gái anh yêu lẳng lặng rời đi không một lời từ biệt.

Anh còn nhớ em nói rằng

Sao mùa xuân lá vẫn bay

Sao mùa xuân lá vẫn rơi

Em ơi có khi nào hoa tàn

Có trời nào không mây

Có tình nào không phai

Anh vẫn nhớ rõ ngày ấy em hỏi “Sao mùa xuân lá vẫn rơi, sao mùa xuân lá vẫn bay”. Vì em ơi, có hoa nào lại không tàn, có trời nào mà không mây! Như chuyện của đôi ta vậy, nở rồi lại tàn, đến rồi lại tan. Anh nghĩ mà tiếc thương cho cuộc tình dang dở, đang thuở mặn nồng lại chợt tàn theo gió mây bay.

Em còn nhớ anh nói rằng

Khi nào em đến với anh

Xin đừng quên chiếc áo xanh

Em ơi có đâu ngờ đêm rằm

Có màu nào không phai

Như màu xanh ái ân

Anh luôn thích ngắm dáng hình em trong tà áo xanh mơn mởn. Ngày ấy, màu xanh là màu của hy vọng, của ước muốn tương lai chuyện chúng mình. Nhưng anh nào ngờ được rằng, màu rồi sẽ phai, ái ân rồi sẽ sẽ tàn.

Rồi chiều nao xác pháo

Bên thềm tàn mắt bay

Em đi trong xác pháo

Anh đi không nước mắt thôi đành em

Rồi một chiều nao xác pháo nổ rộn ràng góc phố, bóng em sánh bước theo chồng, kép lại chuyện chúng mình với những ký ức xưa. Em cất bước sang sang, anh đi trong lưu luyến. Nhưng biết làm sao được, thôi “đành em!”.

Lúc anh ra đi lạnh giá tâm hồn

Hoa mai rơi từng cánh bên đường

Lạnh lùng mà đi luyến tiếc thêm chi

Hoa tàn nhạc bay theo không gian

Nhìn em sánh bước bên người mà lòng anh thêm buốt giá. Cánh hoa mai rơi rụng bên đường, dường như cũng đang tiếc thương cho mối tình dang dở. Người đã lạnh lùng vậy, anh còn luyến tiếc thêm chi. Thôi chuyện tình kép lại đây, “hoa tàn nhạc bay theo không gian”, anh chúc em những ngày hạnh phúc.

Xem thêm: Thiên tình sử Đoàn Chuẩn – Thanh Hằng: Nàng thơ áo xanh khiến chàng công tử hào hoa mê đắm một đời!